Patronką obiektu jest Służebnica Boża Matka Magdalena Mortęska. Urodziła się w 1554 roku w Pokrzywnie, niewielkiej miejscowości znajdującej się nieopodal Grudziądza
Pochodziła z Prus Królewskich, posiadłością rodzinną była wieś Mortęgi pod Lubawą. W dzieciństwie utraciła prawe oko. Wywodziła się z rodziny senatorskiej – ojciec Melchior Mortęski był starostą pokrzywieńskim i podkomorzym malborskim. Matka Elżbieta z Kostków to siostra biskupa chełmińskiego Piotra Kostki. Poprzez Matkę Magdalena spokrewniona była z możnym rodem Kostków, w tym także ze św. Stanisławem Kostką z Rostkowa. Jej krewnymi byli także: Anna Jagiellonka - żona Stefana Batorego, opat Jan Kostka z Oliwy, wojewoda pomorski Krzysztof Kostka. Warto wspomnieć, że oprócz pokrewieństwa z piastowski rodem królewskim, Magdalena spokrewniona była z rodem Sapiehów, jednym z najpotężniejszych rodów magnackich w Polsce i na Litwie. Jej rodzona siostra Anna Ludwika wyszła za mąż za Ernesta Weihera, z którego rodu pochodzą założyciele Wejherowa. Jedną z posiadłości rodziny Mortęskich była wieś Mortęgi, położona niedaleko Lubawy
Około 1560 r. po śmierci matki opiekę nad Magdaleną przejęła jej ciotka, wychowując ją w duchu religijności i surowości, ucząc przy tym prowadzenia domu. W wieku 12 lat Magdalena złożyła śluby czystości. Już wtedy myślała o wstąpieniu do klasztoru Benedyktynek, co spotkało się ze zdecydowanym sprzeciwem ojca, który wysłał ją do rodzinnego dworu w Mortęgach. Zastosował wobec niej surowe sankcje, m.in. zakaz nauki czytania i pisania – co miało uniemożliwić wstąpienie do klasztoru. Ta, nie mogąc pogodzić się z decyzją ojca, znalazła nauczyciela w osobie pisarza dworskiego. Najpiękniejsze młodzieńcze lata spędziła w Mortęgach, u boku biskupa chełmińskiego Piotra Kostki, który przebywał w siedzibie biskupów chełmińskich w Lubawie. W 1578 r. wbrew woli ojca, pod pretekstem wyjazdu na rekolekcje, wstąpiła do chełmińskiego klasztoru benedyktynek
Rok później została przełożoną klasztoru KSIENI. Jako gorliwa i bogobojna osoba zajęła się odbudową życia zakonnego. Dzięki swojej wierze i przedsiębiorczości wyprowadziła zakon benedyktynek z kryzysu. Zreformowała reguły św. Benedykta, umożliwiając pannom naukę (czytania, pisania, rachunków, śpiewu i robót ręcznych). Kładła duży nacisk na wykształcenie mniszek, które odtąd musiały nauczyć się czytania i pisania po polsku oraz łacinie. Działania te przyczyniły się do wzrostu poziomu edukacji wśród kobiet pochodzenia szlacheckiego i mieszczańskiego. W 1589 r. Magdalena przejęła też prowadzenie cysterskiego klasztoru w Żarnowcu, który zmieniła na benedyktyński i obsadziła mniszkami z Chełmna. W 1590 r. w jej ręce trafił także klasztor w Nieświeżu. W 1603 r. ufundowała klasztor w Bysławku, a w 1604 r. został jej podporządkowany klasztor we Lwowie. W latach 1604–1624 powstały z jej inicjatywy m.in. klasztory w Poznaniu, Jarosławiu, Sandomierzu, Sierpcu i Grudziądzu. W sumie kongregacja chełmińska za jej życia liczyła 22 klasztory.
Powołała także seminarium duchowne w Poznaniu, kształcące kapelanów. W 1593 r. uczestniczyła w fundacji kolegium jezuickiego w Toruniu. Po kilku latach klasztory w Chełmnie i Toruniu rozwinęły się do tego stopnia, że Matka Mortęska zaczęła wysyłać swoje siostry do innych oddziałów na terenie Polski, aby i tam wprowadzić podobne reformy.
Zasług Magdaleny Mortęskiej dla Polski epoki potrydenckiej nie sposób zliczyć. Pozostawiła po sobie dwa dzieła zaliczane do kręgu literatury religijno-mistycznej. Pierwsze z nich, stanowiące komentarz do Pisma Świętego to „Nauki duchowne”. Drugie - „Rozmyślania o Męce Pańskiej”, uporządkowana według reguły benedyktyńskiej refleksja nad męką Chrystusa. Pozostało po niej także trochę listów.
Magdalena Mortęska zmarła 15 lutego 1631 roku. Została pochowana w kościele klasztornym w Chełmnie pod głównym ołtarzem. Jej rodzice i brat leżą w kaplicy przy Kościele Św. Anny w Lubawie
Już za życia biskupi i nuncjusze papiescy cenili Magdalenę za przestrzeganie reguł zakonnych, stąd dwukrotnie wznawiany proces beatyfikacyjny. Ostatecznie 18 grudnia 2015 roku Biskup Toruński Andrzej Suski wydał Edykt dotyczący jej procesu beatyfikacyjnego i kanonizacyjnego
W imieniu Państwa Prezes Aliny i Jana Szynaka udostępniamy link do materiałów i publikacji prasowych dotyczących wystawy prac Pana Wojciecha Stana zatytułowanej „Polskie benedyktynki mniszki”, której towarzyszyło wspomnienie Sługi Bożej Magdaleny Mortęskiej.
W sposób szczególny proszę o wysłuchanie niezwykle ciepłych słów Arcybiskupa Seniora Edmunda Piszcza na temat Sługi Bożej Magdaleny Mortęskiej.
Otwarcie wystawy odbyło się 27 kwietnia br. (piątek) o godz. 17 w Galerii Stary Ratusz w Olsztynie. Organizatorami wydarzenia byli: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie, Pałac Mortęgi oraz Benedyktyńska Wspólnota „Benedictus”.
Wierzymy, iż pamięć o Słudze Bożej Magdalenie Mortęskiej jest żywa wśród Nas każdego dnia. Zapewniając o modlitwie za Jej wstawiennictwem,
Pozostańcie z Bogiem.
Alina i Jan Szynaka
Właściciele Pałacu Mortęgi
Autor: Małgorzata Borkowska
Książka w formie beletrystycznej opisuje życie i działalność Służebnicy Bożej Matki Magdaleny Mortęskiej (1554-1631) – ksieni i reformatorki zakonu benedyktynek. W dzieciństwie utraciła prawe oko, stąd w tytule pojawia się stwierdzenie: jednooka ksieni. Jej inicjatywie zawdzięczała wspólnota benedyktynek ożywiającą reformę wielu klasztorów m.in. w Chełmnie, Żarnowcu, Nieświeżu, Lwowie, Sandomierzu. W sumie kongregacja chełmińska liczyła 22 klasztorów pod rządami ksieni chełmińskiej. Zmarła w opinii świętości w 1631 r. Pochowano ją w krypcie w kościele klasztornym w Chełmnie. W ostatnich latach wznowiono proces beatyfikacyjny.
(Magdalena Mortęska i Jej rola w Reformie Trydenckiej) pod redakcją Ks. Dariusza Zagórskiego, ks. Pawła Hoppe i Żanety Sztylc
